Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (e-odpady) stanowi obecnie jeden z najszybciej rosnących strumieni odpadów w Unii Europejskiej. Pomimo rosnącej świadomości ekologicznej, mniej niż 40% e-odpadów jest poddawanych recyklingowi, co stawia przed UE wyzwania w redukcji jej śladu ekologicznego.
Czym są e-odpady?
E-odpady to szeroki zakres produktów, które wyrzucane są po okresie ich użytkowania. Wśród nich znajdują się:
- duże AGD, np. pralki i piece elektryczne,
- urządzenia IT i telekomunikacyjne, np. laptopy, drukarki,
- urządzenia konsumenckie (kamery wideo, lampy fluorescencyjne) i panele fotowoltaiczne,
- małe AGD, np. odkurzacze, tostery
- inne sprzęty, takie jak narzędzia elektryczne i urządzenia medyczne.
Według danych, ilość sprzętu elektrycznego i elektronicznego wprowadzanego na rynek w UE wzrosła z 7,6 mln ton w 2012 roku do 13,5 mln ton w 2021 roku. Tymczasem ilość zebranych, zużytych e-odpadów wzrosła z 3 mln ton do 4,9 mln ton w tym samym okresie.
Dlaczego e-odpady należy poddawać recyklingowi?
Jednym z głównych powodów, dla których e-odpady powinny być poddawane recyklingowi, jest fakt, że zawierają one potencjalnie szkodliwe substancje, które mogą zanieczyścić środowisko i stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi pracujących przy ich przetwarzaniu. UE już wprowadziła przepisy ograniczające stosowanie niektórych szkodliwych substancji w produktach elektronicznych.
Inicjatywy UE w dziedzinie recyklingu e-odpadów
Unia Europejska podejmuje różne działania, aby ograniczyć ilość e-odpadów i zwiększyć poziom ich recyklingu. W marcu 2020 roku Komisja Europejska przedstawiła nowy plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, w którym ograniczenie e-odpadów zostało uznane za jeden z kluczowych priorytetów. Plan ten obejmuje wprowadzenie prawa do naprawy, promowanie ponownego użytkowania oraz ustanowienie uniwersalnej ładowarki.
Kolejną ważną inicjatywą jest wprowadzenie USB typu C jako powszechnej ładowarki dla większości przenośnych urządzeń elektronicznych w UE do końca 2024 roku oraz wymóg wyposażenia laptopów w port USB Type-C do 28 kwietnia 2026 roku.
Stanowisko Parlamentu Europejskiego
W kontekście e-odpadów, posłowie do PE dążą do wsparcia dłuższej żywotności produktów poprzez promowanie ponownego użytkowania i naprawy. W świetle tych działań, Unia Europejska wyraźnie dąży do ograniczenia ilości e-odpadów oraz zwiększenia efektywności ich recyklingu, co ma istotny wpływ na ochronę środowiska i zdrowia publicznego.
https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20201208STO93325/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny-w-ue-fakty-i-liczby-infografika